De geschiedenis van water in Enschede

Enschede ligt op de Twentse stuwwal. Dat is een heuvel die duizenden jaren geleden gevormd is door ijs, wat het land omhoog drukte. Hierdoor zijn er in de stad hoogteverschillen van wel 40 meter. Water stroomt altijd van hoog naar laag. Als het hard of lang regent, stroomt vanuit de hoge delen van Enschede water naar de lage delen. Deze lage delen van Enschede hebben dan dus extra veel water om mee om te gaan. Ook is Enschede een echte bronstad. Op talloze plekken in de stad komt water uit de grond naar boven. Vroeger voerden beken dit water samen met het regenwater de stad uit. Tegenwoordig zijn veel van deze beken verdwenen.

Ook staat in delen van Enschede het grondwater erg hoog. Dit komt door de kleilagen in de grond, die geen water doorlaten. Het water kan daardoor niet de grond in zakken. Tot de jaren ’70 van de vorige eeuw was dit niet zo’n probleem. De textielfabrieken pompten veel grondwater op en hielden daardoor de stand van het grondwater laag. Toen deze fabrieken uit Enschede verdwenen, steeg het grondwater weer. Met als gevolg natte kelders en kruipruimtes in gebouwen op sommige plekken in Enschede.

Om de overlast van regenwater en grondwater tegen te gaan, werken we de laatste jaren eraan om de Enschedese beken weer terug te brengen. De Roombeek en de Stadsbeek zijn voorbeelden van beken die nu weer bovengronds liggen.

De ligging van Enschede zorgt dus voor een grote kans op problemen door droogte, hitte en overlast door zware regenval en overlast door te veel grondwater. Dit alles komt doordat:

• Er veel hoogteverschil is en water van hoog naar laag stroomt.

• Veel oppervlak bestaat uit stenen. Water heeft geen ruimte om in de grond te zakken en stroomt sneller naar de lage gebieden.

• De beken verdwenen zijn uit de stad.

• Er kleilagen in de grond liggen die geen water doorlaten. Deze grondsoort zorgt ervoor dat regenwater moeilijk de grond in zakt.

In Enschede werken we al lange tijd aan het tegengaan van wateroverlast en aan klimaatadaptatie. Zo hebben we in de jaren ‘70 van de vorige eeuw het grootste bergbezinkbassin van Nederland aangelegd. Met de aanleg van wadi's in Ruwenbos (1993) en het waterplein in Roombeek (2006) liepen we voorop met innovatieve oplossingen. Een paar jaar geleden zijn we begonnen met de aanleg van de Stadsbeek. Dit project pakt de (grond)wateroverlast in de wijken Pathmos en Stadsveld aan. Tegelijkertijd wordt de omgeving van de beek aangepast aan het toekomstige klimaat door bijvoorbeeld meer bomen en planten in de straat. In 2019 is de Oldenzaalsestraat klimaatadaptief ingericht. Bij zware regenbuien was er vaak wateroverlast in en rond de Oldenzaalsestraat. Deze problemen hebben we aangepakt met aanpassingen onder en boven de grond. Tussen de spoorlijn en de Boulevard 1945 is een enorme buis aangelegd die veel water kan opvangen. Boven de grond is er een groenstrook gemaakt. Daarin zijn wadi’s aangelegd.