3.1 Beschermen

We beschermen en verzorgen het groen en de groene waarden die er zijn

Het is belangrijk het waardevolle groen in Enschede te beschermen en te behouden. We moeten in de eerste plaats koesteren wat we al hebben en het bestaande groen goed beschermen en verzorgen. Het bestaande groen vormt namelijk het vertrekpunt van waaruit we verder kunnen bouwen aan het bereiken van de groene droom. Bouwen aan de droom betekent dus als eerste ‘beschermen van het waardevolle groen dat er al is’. Daarover gaan de volgende principes:

Bestaand groen en groenstructuren behouden

We beschermen het bestaande groen en de waarden van dit groen zo veel als mogelijk bij elke nieuwbouwontwikkeling of herinrichting. Dit door het groen en de waarden voor de ontwikkeling in beeld te brengen. We zorgen voor compensatie als waardevol groen na zorgvuldige afweging toch weg moet. 

Door de kwaliteit van het huidige groen goed te kennen, is het mogelijk dit beter te beschermen terwijl we delen van de stad herinrichten. Dan is het mogelijk de herinrichting zo uit te voeren dat bestaand groen zich verder kan ontwikkelen. Natuurlijk heeft niet al het huidige groen evenveel waarde of kwaliteit. Soms is vervangen voor de toekomst de beste optie. Daarbij zorgen we voor compensatie zo dicht mogelijk bij de plek. Waarbij we werken aan het behouden en verder versterken van de groenstructuren van de stad (zie hoofdstuk 4).                                                                                                                              

Bomen, houtwallen en bos beschermen

Bomen zijn belangrijk. Ze zijn beeldbepalend voor een groene omgeving en vervullen vele functies. Daarom hebben we speciale aandacht voor de bescherming van de bomen, boomstructuren en boomgebieden. Daarbij houden we rekening met noodzakelijke verjonging van het bomenbestand en inpassing van overige functies in de omgeving.

Waar een gemeentelijke boom vanuit noodzaak toch weg moet, komt er een boom, met goede toekomstbestendige groeiplaatsomstandigheden, terug. Als het kan op dezelfde plek en anders in de (directe) omgeving.                                                                            

Bestaand en nieuw groen en bomen koesteren en verzorgen

Willen we de groene droom waar maken, dan moeten we zorgen voor een optimaal beheer en onderhoud van het huidige en toekomstige groen. Zo vragen bestaande bomen in een versteende omgeving ook actieve verbetering van de ondergrondse groeiplaatsomstandigheden, zoals een goede bodemkwaliteit, lucht, water en voeding. Dit betekent ook dat het beheer en onderhoud van het groen aan de voorkant van elke nieuwbouwontwikkeling en herinrichting al geregeld moet zijn, ook financieel. Dit om voor de lange termijn te borgen dat het groen kwalitatief behouden blijft. Ook vragen de verschillende waarden en functies die groen heeft om bewustere (mogelijk meer gevarieerde) keuzes te maken rond het beheer en onderhoud van het groen. Want als we ons groen niet goed verzorgen, neemt de waarde en kwaliteit van het groen af en ontstaat er kapitaalvernietiging. Zo vragen bestaande bomen in een versteende omgeving ook actieve verbetering van de ondergrondse groeiplaatsomstandigheden, zoals een goede bodemkwaliteit, lucht, water en voeding.                                                                                               

De huidige natuurwaarden en diversiteit beschermen

Biodiversiteit en een goede natuurlijke balans zijn belangrijk om de omgeving leefbaar te houden en bijvoorbeeld de opkomst van plaagdieren te voorkomen. Daarbij heeft het bestaande groen al veel natuurwaarde en biodiversiteit. 

Deze huidige waarden moeten we minimaal behouden en verder versterken. Ecologisch beheer en onderhoud is daarbij een uitganspunt (ecologisch, tenzij...), waarbij we een constante balans houden tussen dit uitgangspunt en het gebruik en de functionaliteit van de plek. Dat vraagt bewuste keuzes in zowel nieuwbouw en herinrichting als de verzorging van het bestaande en nieuwe groen. Op de ene plek onderhouden we vanuit het beeld het groen wat strakker en op andere plekken bieden we bewust meer ruimte voor natuurlijke ontwikkeling van het groen. De natuurkansenkaarten voor het landelijke gebied en de bebouwde kom gebruiken we om meer bewuste keuzes te maken. De basis voor beschermen is kennis. Inventariseren en monitoren van de huidige natuurwaarden is daarvoor van groot belang. In Enschede zijn verschillende organisaties actief op dit gebied. Ook hebben we verschillende kennisinstellingen, zoals de Universiteit Twente, het Zone.College, het ROC van Twente en het Saxion, waarmee we samen aan de kennisverbetering kunnen en moeten werken.                                                                                                       

Cultuurhistorische waarden in het groen behouden en terugbrengen

Groen vertelt veel verhalen over de ontstaansgeschiedenis en identiteit van Enschede. Het is belangrijk dat we dit verhaal en de geschiedenis koesteren. Daarnaast kan ook inspiratie ontstaan uit mogelijk inmiddels vergeten cultuurhistorie. Daarom beschermen we cultuurhistorisch groen, gebruiken we de geschiedenis en de cultuurhistorie als inspiratie voor het verder vergroenen van Enschede. Zo onderzoeken we bij iedere grote ontwikkeling de historie en de cultuurhistorische waarde van de plek. We maken waar dat kan groene cultuurhistorische elementen weer zichtbaar in zowel nieuw als bestaand groen. Hierbij maken we gebruik van de cultuurhistorische waardenkaart van Enschede. Denk bijvoorbeeld aan de kenmerkende Enschedese singels met dubbele bomenrijen. Waar nu vooral gras onder de bomen groeit, waren er vroeger meer plekken met bloeiende of diverse beplantingen onder de bomen. Tegelijkertijd kan groen ook nieuwe identiteit en toekomstige cultuurhistorie voor Enschede gaan vormen. Het is daarom belangrijk dat we bij cultuurhistorie niet alleen kijken naar de bekende cultuurhistorie (zie hoofdstuk 2.1), maar ook aandacht hebben voor het ontstaan van mogelijk nieuw groen erfgoed naar de toekomst. Cultuurhistorie is levend en ontstaat voortdurend om ons heen. Een klein stukje groen of een bijzondere groene plek kan bijvoorbeeld al herinneringen en verhalen oproepen bij inwoners van Enschede en zo in de tijd tot nieuw erfgoed worden. Daar moeten we ons bewust van zijn bij de keuzes die we maken. Zo kun je met groen ook unieke plekken en pareltjes voor de toekomst maken en (nieuwe) verhalen vertellen.

Invasieve exoten, plantziekten en dierplagen in het groen voorkomen, beheersen en waar nodig bestrijden

Het klimaat verandert, de soortenrijkdom neemt af en er zijn wereldwijde transporten en reizen. Hierdoor neemt de kans op invasieve exoten, plantziekten en dierplagen toe. Dit kan grote gevolgen hebben voor de veiligheid, biodiversiteit, gezondheid en ook economische schade leveren. Daarom zetten we actief in op het voorkomen van invasieve exoten, plantziekten en dierplagen en het beheersen en bestrijden waar nodig. Dit doen we aanvullend op bijvoorbeeld de wetgeving rond invasieve exoten. Tegelijkertijd vraagt het tegengaan van deze soorten ook om een werkwijze voor de lange termijn aanpak. Zoals het streven naar herstel van een natuurlijk evenwicht (3.3), onderzoek naar welke soorten schadelijk of risicovol zijn, samenwerking met partners en innovatie. Of het werken aan een ketenaanpak, door bijvoorbeeld goed bodem- en ondergrondbeheer en vervuilde grond niet te verplaatsen naar andere plekken in Enschede. Waardoor zaden of plantmateriaal van invasieve exoten niet verder worden verspreid.